Plunging in the Universes
در جهاني زندگي مي كنيم كه شايد فقط يكي از جهانها باشه. حدس مي زنيم كه اين جهان دست كم حدود 156 ميليارد سال نوري وسعت داشته باشه. و باز فعلاً حدس مي زنيم كه دست كم حدود 14 ميليارد و 700 ميليون سال از عمرش گذشته باشه.
با تلاشهاي خستگي ناپذير ادوين هابل و عكسهاي تحسين برانگيز تلسكوپ هابل تونسته ايم نگاهي هر چند محدود، به اطراف خودمون بندازيم و تعدادي از همسايه هاي زيبامونو در اين جهان پهناور شناسايي كنيم.
واژهء سحابي يا Nebula كه گاهي اشتباهاً بجاي كهكشان بكار برده ميشه، به معني انواع اجرام ابري و گازي و خوشه هاي ستاره ايه و بصورت زير دسته بندي ميشه. توضيحاتي كه مينويسم خيلي خلاصه و فقط در حد يه اشاره است.
:: كهكشانها يا Galaxies 
مجموعهء وسيعي از بيليونها ستاره كه گرد هم اومده اند و نسبت به ساير انواع سحابي ها نسبت به زمين فاصله بيشتري دارند. كهكشان راه شيري ما فقط يكي از بيليونها كهكشان شناخته شده تا امروزه. يك كهكشان، در راستاي يك صفحه گسترش پيدا ميكنه و ممكنه مارپيچي يا بيضوي باشه و بطور معمول حدود صدهزار سال نوري قطر داره. شكل بالا نمونه اي از يه كهكشانه كه در فهرست مسيه M51 ناميده شده.
:: خوشه هاي گلبولي يا Globular Clusters 
مجموعهء هزاران و گاهي ميليونها ستاره است كه با نيروي جاذبه دور هم جمع شده ان و معمولاً از ستارگان كهنسال تشكيل ميشن. خوشه هاي گلبولي معمولاً نه در راستاي يك سطح بلكه بصورت كروي گسترش پيدا مي كنند. توي همين كهكشان ما حدود چندصدهزار خوشهء گلبولي وجود داره. شكل بالا:M13 .
:: خوشه هاي باز يا Open Clusters 
مجموعهء صدهاهزار ستارهء جوان كه دارن اجتماع خودشونو بعلت نبود جاذبه از دست ميدن و در مدت زمان كوتاهي از هم متفرق ميشن. اين نوع سحابي ها مثل كهكشانها در راستاي سطح گسترش پيدا مي كنن. شكل بالا:M44 .
:: سحابي هاي انتشاري يا Emission Nebulae 
ابري از گازهايي با درجه حرارت خيلي بالا هستن.اتمهاي اين ابر از نور فرابنفش ستاره هاي مجاورشون انرژي ميگيرن و وقتي به سطح انرژي پايينتري ميرسن، اون نور رو انتشار ميدن. اين سحابي ها معمولاً بخاطر خط انتشار غالب گاز هيدروژن، قرمز ديده ميشن. سحابي هاي انتشاري معمولاً جايي هستن كه ستاره هاي در حال شكل گيري رو ميشه اونجا پيدا كرد. شكل بالا:M42 .
:: سحابي هاي بازتابي يا Reflection Nebulae 
ابرهايي از غبارن كه نور ستاره هاي نزديك خودشونو انعكاس ميدن. اين سحابي ها هم مثل سحابي هاي انتشاري، محل تولد ستاره ها هستن و معمولاً آبي بنظر ميرسن. سحابي هاي انتشاري و بازتابي معمولاً در كنار هم ديده ميشن. شكل بالا:NGC7023 .
:: سحابي هاي تاريك يا Dark Nebulae 
ابرهايي از غبار هستن كه مسير نور پشت خودشونو به سمت ما مسدود كرده ان. اين سحابي ها از نظر فيزيكي شبيه سحابي هاي بازتابي هستن. يه سحابي تاريك، گاه حدود چندصد سال نوري وسعت داره. سحابي Horse Head كه چند روز پيش ازش صحبت كردم، در همين رده قرار ميگيره. شكل بالا:NGC2264 .
:: سحابي هاي سياره اي يا Planetary Nebulae 
پوسته اي از گاز هستن كه توسط ستاره هاي رو به مرگ به بيرون پرتاب شده ان. خورشيد ما هم به احتمال زياد بعد از حدود 5 بيليون سال نوري، يه سحابي سياره اي توليد ميكنه. تشابه اين سحابي ها به سياره ها فقط بخاطر شكل ظاهريشون در تلسكوپهاي كوچيكه. معمولاً يه سحابي سياره اي كمتر از يك سال نوري وسعت داره. شكل بالا:M57 .
:: باقيماندهء سوپرنواها يا Supernova Remnants 
سوپرنوا وقتي شكل ميگيره كه يه تودهء ستاره اي عمر خودشو با تابش شگفت آور هاله اي از نور به پايان برسونه. يه سوپرنوا در عرض چند روز باندازهء همهء اون تودهء ستاره اي اوليه، از خودش انرژي ساطع ميكنه. وقتيكه اين تلاشي به پايان ميرسه، تعداد بسيار زيادي ستاره بعنوان باقيمانده هاي سوپرنوا به فضا وارد ميشن. شكل بالا:M1 .
| || 11:29 AM